Insoniyat – Tarix • Sinaps

Insoniyat Ilm-fan Koinot Madaniyat va sanʼat Biografiya

Saralash:

O‘zbek xonliklarining taraqqiyotda orqada qolish sabablari va oqibatlari

XIX asr birinchi yarmida Markaziy Osiyo uchun Buyuk Britaniya – Rossiya raqobatchiligi

O‘zbek xonliklari va Rossiya imperiyasi munosabatlari

XVI—XVIII asrlarda xalqaro munosabatlar

Tarixnavislik, san’at va me’morchilik

Qo‘qon xonligida madaniy hayot

Qo‘qon xonligi shaharlari

Qo‘qon xonligida iqtisodiy hayot

XIX asrning birinchi yarmida Qo‘qon xonligining ijtimoiy-siyosiy ahvoli

XVIII asming ikkinchi yarmi — XIX asr boshlarida Toshkent

Qo‘qon xonligining tashkil topishi

XVIII — XIX asrlarda qoraqalpoq adabiyoti ravnaqi

Qoraqalpoq xalqi madaniyati

Qoraqalpoqlarning ijtimoiy-iqtisodiy hayoti

Qoraqalpoq xalqining shakllanishi va siyosiy hayoti

Xiva xonligi tarixi bo‘yicha manbalar

Xiva xonligida shaharlar hayoti

Xiva xonligining ijtimoiy-iqtisodiy hayoti

XIX asrning birinchi yarmida Xiva xonligining tashqi siyosati

XIX asrning birinchi yarmida Xiva xonligining tashqi siyosati

Xiva xonligida qo‘ng‘irotlar sulolasining hokimiyat tepasiga kelishi

Xiva xonligining iqtisodiy va madaniy hayoti

XVII — XVIII asrning birinchi yarmida Xiva xonligidagi siyosiy ahvol

Xiva xonligining tashkil topishi

Buxoro amirligida madaniy hayot

Buxoro amirligi XIX asrning birinchi yarmida

Amirlik shaharlari hayoti va savdo-sotiq ishlar

Amirlikning xo‘jalik hayoti

Amirlik davlat tuzumi va uning ma’muriy boshqariluvi

Buxoroda mangitlar sulolasi hukmronligining o‘rnatilishi

Ma’naviy-ma’rifiy, madaniy hayot

Etnik jarayonlar va o‘zbek xalqining shakllanishi

XVIII asrning birinchi yarmida Buxoro xonligida siyosiy tarqoqlik

Ashtarxoniylarning hokimiyat tepasiga kelishi

XVI asrda Buxoro xonligida madaniy hayot

XVI asrda Buxoro xonligida ijtimoiy-iqtisodiy hayot

Buxoro xonligi

Zahiriddin Muhammad Bobur — buyuk davlat arbobi va mutafakkir

Movarounnahrda shayboniylar sulolasi hokimiyatining o‘rnatilishi

Dashti Qipchoqdagi siyosiy ahvol. Muhammad Shayboniyxon

XV asr oxiri — XVI asr boshlarida Xuroson va Movarounnahrdagi siyosiy vaziyat

Vezuviy vulqonining otilishi

XVIII–XIX asr Oʻzbekiston tarixi haqida xulosa

Ali Qushchi

matematik, astronom

Me’morchilik va tasviriy san’at

Teatr va musiqa san’ati

Turkistonda ilm-fan taraqqiyoti

Ta’lim tizimi. Matbuot

Xiva xonligining tugatilishi

XIX asr oxiri — XX asr boshlarida Xiva xonligining davlat tuzumi va ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli

Yosh buxoroliklar faoliyati va Buxoro amirligining tugatilishi

Buxoro amirligining davlat tuzumi va ijtimoiy-iqtisodiy hayoti

Turkistonda 1916-yilgi voqealarning oqibatlari va ahamiyati

Jizzax qo‘zg‘oloni

Turkistonda 1916-yilgi qo‘zg‘olonning boshlanishi

Birinchi jahon urushining boshlanishi va uning Turkistonga ta’siri

Jadidchilik harakatining Turkiston ijtimoiy-siyosiy va madaniy hayotiga ta’siri

Jadidchilik harakati namoyandalari va ularning faoliyati

Jadidlarning dasturiy maqsad va vazifalari

Jadidchilik harakatining vujudga kelishi

XIX asrning ikkinchi yarmi – XX asr boshlarida qoraqalpoqlar madaniyati

Qoraqalpoqlar Turkiston general-gubernatorligi tarkibida

Soliq va majburiyatlar. Xalq qo‘zg‘olonlari

XIX asrning ikkinchi yarmi — XX asr boshlarida qoraqalpoqlarning hududiy joylashuvi va ijtimoiy hayoti

Milliy-ozodlik harakatlarining ahamiyati

Andijon qo‘zg‘oloni

Toshkentda “Vabo isyoni”

Turkistonda milliy-ozodlik harakatlarining boshlanishi va uning sabablari

Samsung

Tojmahal

Penitsillin ixtirosi

Qadimgi yozuvning kelib chiqishi

Dinozavrlar izlari va ularning qirilib ketishi

230 mln yil avval

Telegraf liniyalarining qurilish tarixi

Oyga qoʻnish

Yoritish lampasining tarixi

Shprislar tarixi

Morze alifbosi

Mushakbozlik tarixi

Toʻy toʻrtlari tarixi

Jinsi matosi tarixi

Barmoq izlari tarixi

Petra

Zamonaviy raqamlar va sanoq sistemalarining rivojlanishi tarixi

Yoy va oʻq tarixi

m. a. 72 000–60 000

Buyuk burilish

Rus inqilobi

Rossiya fuqarolar urushi

Sovet Ittifoqida ta’lim

Sovet Ittifoqining besh yillik rejalari

Rim qirollari

m. a. 753–509

Jaloliddin Manguberdi mohir sarkarda

Jaloliddin Manguberdining xorazm taxtiga o’tirishi

Muhammad Xorazmshohning mamlakat mudofaasiga oid tadbirlari va uning oqibati

Xorazmshoh va Chingizxon munosabatlari

Xorazm davlati va uning yuksalishi

Qoraxoniylar

G’aznaviylar

Movuronnahrda islom dinining yoyilishi

Movurronahrda arab xalifaligining o’rnatilishi

Mahalliy hokimlikning tashkil topishi

G’arbiy turk xoqonligi

Eftallar davlati. Eftallar davrida ijtimoy-iqtisodiy va madaniy hayot

O’rta osiyo xalqlari turk xoqonligi davrida

Ilk o’rta asrlarda Xorazm, Xiyoniylar, Kidariylar davlati

Tohir Malik

o‘smirlar yozuvchisi

Abu Rayhon Beruniy

Abu Said Mirzo

murakkab xarakterli temuriy shahzoda

Furqat

oʻzbek adabiyotining zabardast vakillaridan

Cho‘lpon

ma’rifatparvar shoir

Umarshayx Mirzo

ko‘ragon temuriy shahzoda

Ijtimoiy-iqtisodiy o’zgarishlar

Diyorimiz jahon sivilizatsiyasi beshiklaridan biri

XIX asrning ikkinchi yarmi — XX asrning boshlarida Turkistonda ijtimoiy-iqtisodiy ahvol

Turkistonda sud tizimi va harbiy politsiya tartibotining o‘rnatilishi

Turkiston o‘lkasida Rossiya imperiyasining yer-suv siyosati

Turkiston general-gubernatorligining siyosiy-ma’muriy boshqaruv tizimi

Qo‘qon xonligining bosib olinishi

Xiva xonligi ustidan Rossiya imperiyasi protektoratining o‘rnatilishi

Buxoro amirligi ustidan Rossiya imperiyasi protektoratining o‘rnatilishi

Buxoro amirligiga qarshi harbiy harakatlarning boshlanishi

Turkiston general-gubernatorligining tashkil etilishi

Toshkentning bosib olinishi

Rossiya imperiyasi tomonidan O‘rta Osiyoni bosib olish uchun istilochilik harakatlarining boshlanishi

XIX asr o‘rtalarida O‘rta Osiyo aholisining madaniy hayoti

XIX asr o‘rtalarida o‘zbek xonliklarining ijtimoiy-iqtisodiy hayoti

XIX asr o‘rtalarida o‘zbek xonliklarining ma’muriy boshqaruv tizimi

XIX asr o‘rtalarida O‘rta Osiyo davlatlarining hududi va aholisi

XV–XIX asrlarda muhim tarixiy sanalar

Adabiyot va san’at

XVII–XVIII asrlarda ilm-fan taraqqiyoti

Yevropada XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda ijtimoiy-siyosiy ta’limotlar

XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Afrika xalqlari

XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Eron

Eddi Myorfi (1961-yilda tugʻilgan) – amerikalik kinoaktyor, ssenarist, prodyuser va qoʻshiqchi.

Eddi Myorfi

amerikalik kinoaktyor

Yevklid

qadimgi yunon matematigi

Karl XII

Shvetsiya qiroli

Teodor Drayzer

yozuvchi va jamoat arbobi

Ahmad Yassaviy

yassaviya tariqati asoschisi

Enzo Ferrari

avtomobil konstruktori va poygachi

Benjamin Franklin (1706–1790-yillar) – amerikalik siyosatchi, diplomat, ixtirochi, olim, faylasuf, yozuvchi, mason, polimat.

Benjamin Franklin

AQShlik siyosatchi va olim

Uliss S. Grant (1822–1885-yillar) – amerikalik siyosiy va harbiy yetakchi, AQShning 18-prezidenti.

Uliss Grant

AQShning 18-prezidenti

Yusuf Xos Hojib

turkiy shoir, mutafakkir, davlat arbobi

XVI–XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Afg’oniston

XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Usmoniylar imperiyasi

XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Koreya

XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Yaponiya

XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Xitoy

XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Hindiston

Endryu Jekson (1767–1845-yillar) – amerikalik davlat va siyosat arbobi, AQShning 7-prezidenti.

Endryu Jekson

AQShning 7-prezidenti

Abu Nasr Forobiy

O‘zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida

Qayta qurish siyosati va uning inqirozi. Farg‘ona fojialari

O‘zbekistonda paxta ishi va uning oqibatlari

Lotin Amerikasi xalqlarining milliy-ozodlik kurashi

XIX asrning 70-yillargacha bo’lgan davrida Amerika Qo’shma Shtatlari

XIX asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Rossiya imperiyasi

XIX-asrning 70-yillarigacha bo’lgan davrda Germaniya va Italiya

O‘zbekistonda ekologik vaziyatning og‘irlashishi va Orol fojiasi

O‘zbekistonda yoqilg‘i va tog‘-kon sanoatining vujudga keltirilishi hamda aholi milliy tarkibidagi o‘zgarishlar

Fransiyada ikkinchi imperiyaning o’rnatilishi

Fransiyada birinchi imperiya va uning halokati

XIX asrining 70-yillarigacha bo’lgan davrda Buyuk Britaniya

XVI–XVIII asrlarda Eron

O‘zbekistonning siyosiy hayotidagi o‘zgarishlar hamda sovetlarning partiya organlariga qaramligi

O‘zbekistonda sanoatning bir tomonlama rivojlanishi

Ziyolilarning qatag‘on qilinishi va sovet jamiyatida shaxsga sig‘inishning fosh qilinishi

XVI–XVIII asrlarda Usmoniylar imperiyasi (Turkiya)

XVI–XVIII asrlarda Yaponiya

O‘zbekiston xalq xo‘jaligining urushdan keyingi ahvoli

O‘zbekiston fani va madaniyati — g‘alaba uchun xizmatda

XVI–XVIII arslarda Xitoy

XVI–XVIII asrlarda Hindiston

O‘zbekistonliklarning frontdagi jasorati va qahramonliklari

O‘zbekiston sanoati va qishloq xo‘jaligi front xizmatida

Rossiya imperiyasining tashkil topishi

XVI-XVIII asrlarda Germaniya imperiyasi

Ikkinchi jahon urushining boshlanishi hamda O‘zbekistonning urush girdobiga tortilishi

Sovet hokimiyatining O‘zbekistondagi qatag‘onlik siyosati: uning mohiyati va oqibatlari

Buyuk fransuz burjua inqilobining yakunlari va tarixiy ahamiyati

Buyuk Fransuz burjua inqilobi va monarxiyaning tugatilishi

Amerika Qo’shma Shtatlairing tashkil etilishi

O‘zbekistonda sovet hokimiyati yuritgan madaniy siyosat

O‘zbek xotin-qizlarining ozodlikka chiqarish jarayoni va muammolar

O‘zbekistonda industrlashtirish siyosatining amalga oshirilishi va kadrlar masalasi

O‘zbekistonda qishloq xo‘jaligini kollektivlashtirish siyosati hamda quloqlarning surgun qilinishi

O‘zbekiston SSRning tashkil topishi

O‘rta Osiyo respublikalarida o‘tkazilgan milliy-hududiy chegaralanish va uning oqibatlari

Angliyaning dunyoda birinchi sanoat mamlakatiga aylanishi

Angliyada fuqarolar urushi va uning oqibatlari

Angliyada burjua inqilobining boshlanishi

BXSR va XXSRda qizil armiyaga qarshi kurash

Xiva xonligidagi ahvol hamda xon hokimiyatining ag‘darilishi

Buxoro amirligida islohotlar uchun kurash hamda qizil armiya tomonidan amir hokimiyatining ag‘darilishi

XVI–XVII asrlarda ilm-fan taraqqiyoti

Yevropada uyg’onish davri madaniyati

Turkiston o‘lkasida sovet hokimiyati boshqaruv tizimining tuzilishi va iqtisodiyot sohasidagi o‘zgarishlar

Turkiston Muxtoriyati — tub yerli xalqlar davlatchiligi tarixida yangi bosqich

Turkistonda sovet hokimiyatining majburiy tarzda o‘rnatilishi hamda bolsheviklar diktaturasi

Turkiston o‘lkasi 1917-yil fevral-oktyabr oralig‘ida

Modernizm

Konstruktivizm

Ekspressionizm

Impressionizm

Maʼrifatchilik

Barokko

Romantizm

Xitoy Kommunistik partiyasi

Klassitsizm

Xalifalik

Paleolit davri

Niderlandiya inqilobi

XVI-XVII asrlarda Rossiya

Fransiyada mutloq monarxiya

Angliyada qirol hokimiyatining kuchayishi

Yevropada reformatsiya. Germaniyada dehqonlar urushi

Yangi davr boshlarida G’arbiy Yevropa mamlakatlarida ijtimoiy-iqtisodiy hayot

Yevropaliklarning mustamlakalar uchun kurashi

Spartak – Italiyada qullar va gladiatorlar qo'zg'oloni rahbari.

Spartak

Rimdagi qullar qoʻzgʻoloni rahbari

Klavdiy Druz Germanik Sezar Neron (milodiy 37–68-yillar) – Rim imperatori, Xulio-Klavdiylar sulolasining oxirgi vakili.

Neron

Arximed (mil. av. 287–212-yillar) – qadimgi yunon olimi va muhandisi.

Arximed

Teofast Paratsels (1493–1541-yillar) – shveytsariyalik alkimyogar, shifokor, faylasuf, tabiatshunos, Uyg'onish davrining tabiat faylasufi, yatrokimyo asoschilaridan biri.

Teofast Paratsels

shveytsariyalik jarroh

Barbara Mak Klintok (1902—1992-yillar) – amerikalik sitogenetik, fiziologiya yoki tibbiyot bo'yicha Nobel mukofoti laureati.

Barbara Mak Klintok

amerikalik sitogenetik

Uilyam Garvey (1578–1657-yillar) – 17-asrning ingliz shifokori, biologiya va tibbiyotdagi eng muhim kashfiyotlardan birining muallifi.

Uilyam Garvey

angliyalik vrach

Moxandas Karamchand Gandi (1869–1948-yillar) – Hindiston milliy kongressmeni, huquqshunos, faylasuf.

Mahatma Gandi

Hindiston siyosiy, jamoat arbobi

Dmitriy Ivanovich Mendeleyev (1834–1907-yillar) – rus olimi-ensiklopedisti: kimyogar, fizik kimyogar, fizik, metrolog, iqtisodchi, texnolog, geolog, meteorolog, neftchi, o'qituvchi, aeronavt, asbobsoz.

Dmitriy Mendeleyev

rus olimi, kimyogar

Bernxard Riman (1826–1866-yillar) — nemis matematigi, mexaniki va fizigi.

Bernxard Riman

German Lyudvig Ferdinand fon Gelmgols (1821—1894-yillar) — nemis fizigi, shifokori, fiziologi, psixologi, akustiki.

German Gelmgols

nemis shifokori

Tomas Iogann Zeebek (1770–1831-yillar) — nemis fizigi.

Iogann Zeebek

Yulius Robert fon Mayer (1814—1878-yillar) — nemis shifokori va tabiatshunosi.

Robert Mayer

nemis shifokori va fizigi

Buyuk geografik kashfiyotlar va ularning tarixiy ahamiyati

Jeyms Preskott Joul (1818—1889-yillar) — termodinamikaning rivojlanishiga katta hissa qo'shgan ingliz fizigi.

Jeyms Joul

Rim Qirolligi.

Rim Qirolligi

m. a. 753; m. 1453

Benua Pol Emil Klapeyron (1799—1864-yillar) — fransuz fizigi va muhandisi.

Emil Klapeyron

fransuz fizigi va muhandisi

Rudolf Yulius Emanuel Klauzius (1822—1888-yillar) — nemis fizigi, termodinamika va issiqlikning molekulyar-kinetik nazariyasi asoschilaridan biri.

Rudolf Klauzius

Valter Germann Nernst (1864—1941-yillar) — nemis fizigi va kimyogari. Professor va akademik.

Valter Nernst

nemis fizigi va kimyogari

Ralf Govard Fauler (1889–1944-yillar) — ingliz nazariy fizigi, astrofizik va matematigi, London Qirollik jamiyati a'zosi.

Ralf Fauler

angliyalik fizik, astrofizik va matematik

Kammerling Onnes Heyke (1853–1926-yillar) — gollandiyalik fizik va kimyogari, fizika bo'yicha Nobel mukofoti sovrindori.

Kammerling Onnes

golland fizik va kimyogari

Lyudvig Eduard Bolsman (1844–1906-yillar) — avstriyalik nazariy fizik, statistik mexanika va molekulyar kinetik nazariyaning asoschisi.

Lyudvig Bolsman

avstriyalik fizik-nazariyotchi

Yan Diderik Van der Vaals (1837–1923-yillar) — gollandiyalik fizik.

Yan Van der Vaals

gollandiyalik fizik

Gipatiya (370–415-yillar) — kech antik davrning neoplatonist faylasufi, matematik, astronom va mexanik.

Gipatiya

ilk olima, faylasuf-neoplatonik

Sofya Kovalevskaya (1850–1891-yillar) — rus matematigi va mexaniki, 1889-yildan Sankt-Peterburg Fanlar akademiyasining xorijiy muxbir a'zosi.

Sofya Kovalevskaya

rus matematik olimasi

Karolina Lukretsiya Gershel – bir qator astronomik kashfiyotlar muallifi, samoviy jismlarning taniqli katalogini to'ldiruvchi yulduzlar katalogining muharriri va tuzuvchisi.

Karolina Lukretsiya Gershel

Anglo-german astronomi

Mari Jorj Jan Melyes – fransuz rejissyori va sirk artisti, jahon kinematografiyasining asoschilaridan biri, birinchi kinotryuklar ixtirochisi va kinofantastika pioneri.

Jorj Melyes

fransuz rejissyori

Chexov Anton Pavlovich (1860–1904-yillar) – rus yozuvchisi, nosir, dramaturg, publitsist, shifokor, xayriya sohasidagi jamoat arbobi.

Anton Chexov

Gʻarbiy Rim imperiyasining qulashi.

Gʻarbiy Rim imperiyasining qulashi

Ferdinand Seppelin (1838–1917-yillar) – nemis ixtirochisi va harbiy rahbari, ko'plab havo kemalari dizayneri.

Ferdinand Seppelin

nemis ixtirochisi

Qadimgi davrlarda kosmetika.

Qadimgi davrlarda kosmetika

Qadimgi Olimpiya oʻyinlari tarixi va kelib chiqishi.

Qadimgi Olimpiya oʻyinlari

m. a. 776–393

Ella Fitzjerald (1918–1996-yillar) – amerikalik qo'shiqchi, jazz musiqasi tarixidagi eng buyuk vokalistlardan biri.

Ella Fitzjerald

amerikalik qoʻshiqchi

Grigorian taqvimi kelib chiqishi va tarixi haqida ma'lumotlar.

Grigorian taqvimi

Afanasiy Afanasyevich Fet – rus lirik shoiri va tarjimoni, memuarist, Sankt-Peterburg Fanlar akademiyasining muxbir aʼzosi, nosir.

Afanasiy Fet

Londondagi buyuk yongʻin.

Londondagi buyuk yongʻin

Enriko Fermi (1901–1954-yillar) – italiya va amerikalik nazariy fizik, fizika bo'yicha Nobel mukofoti sovrindori.

Enriko Fermi

italiyalik fizik, neytron fizika asoschisi

Pyer Ferma (1601–1665-yillar) – fransuz matematigi, analitik geometriya, matematik tahlil, ehtimollar nazariyasi va sonlar nazariyasini yaratuvchilardan biri.

Pyer Ferma

fransuz matematigi

Maykl Faradey – ingliz eksperimental fizigi va kimyogari.

Maykl Faradey

ingliz fizigi, elektromagnitlash asoschisi

Margaret Tetcher – Britaniya davlat va siyosat arbobi.

Margaret Tetcher

Buyuk Britaniya sobiq Bosh vaziri

Adabiyot

Xalq ta’limi. Gumanitar fanlar. San’at

Aniq va tabiiy fanlar rivoji

Moddiy ishlab chiqarishda texnika va fan taraqqiyoti

Birinchi jahon urushining yakunlari va oqibatlari

1916—1917-yillardagi urush harakatlari

Birinchi jahon urushining boshlanishi va borishi

Tropik va Janubiy Afrika mamlakatlari

Shimoliy Afrika mamlakatlari

XIX asr oxiri — XX asr boshlarida Turkiya

XIX asr oxiri — XX asr boshlarida Afgʻoniston

XIX asr oxiri — XX asr boshlarida Eron

XIX asr oxiri — XX asr boshlarida Hindiston

XX asr boshlarida Xitoyning ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy ahvoli

XIX asrning oxirida Xitoy

XIX asrning oxiri va XX asr boshlarida Yaponiya

XIX asr oxiri — XX asr boshlarida Bolqon davlatlari

XIX asr oxiri — XX asr boshlarida Italiya

Avstriya-Vengriya imperiyasining tashqi siyosati

XIX asr oxiri — XX asr boshlarida Avstriya-Vengriya imperiyasi

Trotskiy Lev Davidovich – rus inqilobchisi, rus va xalqaro sotsialistik va kommunistik harakatining faol ishtirokchisi, sovet davlati, partiyaviy va harbiy-siyosiy arbob, trotskizm (marksizm oqimlaridan biri) asoschisi va mafkurachisi.

Lev Trotskiy

rus inqilobining yetakchilaridan biri

Aleksey Nikolayevich Tolstoy – Tolstoylar oilasidan chiqqan rus va sovet yozuvchi hamda jamoat arbobi. Ijtimoiy-psixologik, tarixiy va ilmiy-fantastik romanlar, qissalar, publitsistik asarlar muallifi.

Tolstoy Nikolayevich

rus shoiri, nosir, dramaturg, publitsist

Podsho Rossiyasining tashqi siyosati

XIX asr oxiri—XX asr boshlarida podsho Rossiyasining ijtimoiy-siyosiy va iqtisodiy ahvoli

Rossiyada Davlat dumasining tashkil etilishi

Aleksey Konstantinovich Tolstoy (1817–1875-yillar) – rus yozuvchisi, shoiri va dramaturg, tarjimon, satirik Tolstoylar oilasidan.

Tolstoy Konstantinovich

rus shoiri, nosir va dramaturg

Lotin Amerikasining boshqa davlatlari

XIX asr oxiri va XX asr boshlarida Lotin Amerikasi davlatlari

Uilyam Foks Talbot (1800–1877-yillar) – ingliz fizigi va kimyogari, fotografiya jarayoni ixtirochilaridan biri.

Uilyam Talbot

ingliz olimi va ixtirochisi

Suvorov Aleksandr Vasilyevich – rus qo'mondoni, rus harbiy nazariyasi asoschisi.

Aleksandr Suvorov

rus qoʻmondoni

AQSHning tashqi siyosati

AQSHning ichki siyosati

Amerika Qo‘shma Shtatlari

Ostgot qirolligi.

Ostgot qirolligi

Lombard qirolligi, 584–774-yillar.

Lombard qirolligi

Franklar va Pipinning ehsoni.

Franklar va Pipinning ehsoni

Buyuk Britaniyaning tashqi siyosati

Buyuk Britaniyaning ichki siyosati

XIX asr oxiri — XX asr boshlarida Buyuk Britaniyaning siyosiy va iqtisodiy ahvoli

Kulolchilik

m. a. 29,000–25,000

Son

Germaniya imperiyasining tashqi siyosati

Germaniya imperiyasining ichki siyosati

XIX asr oxiri — XX asr boshlarida Germaniya. Imperiyaning tashkil topishi

Atlantika jangi haqida.

Atlantika jangi

Fransiyaning tashqi siyosati

Fransiyaning ichki siyosati

Walmart arzon narxi va hamma turdagi mahsulotlarni bir joyga jamlagan savdo markazi.

Walmart

Etrusk tamadduni miloddan avvalgi VIII–III asrlarda Italiyaning markazida gullab-yashnagan va Etrusklar Rim tomonidan zabt etilgach, ularning madaniyati ham Rim madaniyatiga singib ketgan.

Etrusklar tamadduni

m. a. VIII–III

XIX asr oxiri — XX asr boshlarida Fransiyada iqtisodiy va siyosiy hayot

Fransiyada Uchinchi Respublika va 1871-yil 18-mart davlat to‘ntarishi

Fransiya–Prussiya urushi va uning yakunlari

Industrial sivilizatsiya

XIX asr oxiri — XX asr boshlarida kapitalizm taraqqiyotida yuz bergan tub o‘zgarishlar

Nuragiylar madaniyati Sardiniya orolida vujudga kelgan tamaddun boʻlib, u miloddan avvalgi XVIII asrdan to miloddan avvalgi 238-yilga qadar mavjud boʻlgan.

Nuragiylar sivilizatsiyasi

m. a. XVIII asr

Muhim tarixiy sanalar

Nikolay Slavyanov Gavrilovich – iste'mol qilinadigan elektrod yordamida metallarni payvandlash usulini ixtiro qilgani uchun shuhrat qozongan rus muhandisi.

Nikolay Slavyanov

rus ixtirochisi

Rokossovskiy Konstantin Konstantinovich – Sovet Ittifoqining Marshali, Polsha Marshali.

Konstantin Rokossovskiy

Sovet Ittifoqi harbiy rahbari

Richard I Arslonyurak (1157–1199-yillar) – 1189-yildan 1199-yilgacha hukmronlik qilgan Angliya qiroli.

Richard I Arslonyurak

Angliya va Irlandiya qiroli

Rentgen Vilgelm Konrad – elektrodinamika va optikaga hissa qo'shgan taniqli nemis fizigi.

Rentgen Vilgelm

Rembrandt Harmens Van Reyn – chizmachilik texnikasidan foydalangan rassom, chizmachi va o'ymakor, golland rassomchiligi oltin davrining eng yirik vakili.

Rembrandt

gollandiyalik rassom

Ernest Rezerford – yangi zelandiyalik ingliz fizigi, yadro fizikasining otasi sifatida tanilgan.

Ernest Rezerford

angliyalik yadro fizikasi asoschisi

Nikolay Ivanovich Putilov – Rossiya dengiz zobiti, matematik, muhandis, tadbirkor, Sankt-Peterburgdagi Putilov zavodlari jamiyati asoschisi.

Nikolay Putilov

rus tadbirkori, matematik va ixtirochi

Sharl Perro – fransuz shoiri, klassik davr sanʼat nazariyotchisi va tanqidchisi, 1671-yildan Fransiya akademiyasining aʼzosi, adabiy tanqidchi, davlat arbobi.

Sharl Perro

fransuz yozuvchisi, davlat arbobi

Nikolay Kopernik — polshalik astronom, matematik, mexanik, iqtisodchi.

Nikolay Kopernik

polshalik astronom

Pele (1940–2022-yillar) – braziliyalik futbolchi, hujumkor yarimhimoyachi.

Pele

braziliyalik futbolchi

Umar Xayyom – fors va tojik shoiri, matematik, faylasuf, astronom.

Umar Xayyom

fors va tojik shoiri, faylasuf

Alfred Bernxard Nobel (1833–1896-yillar) – shvetsiyalik kimyogar, ixtirochi, injener, tadbirkor, sanoatchi va filantrop.

Alfred Nobel

shvetsiyalik ixtirochi

Machu Pikchu

Qahva Sharqiy Afrikada, hozirgi Efiopiya davlati hududida kashf qilingan.

Kofe tarixi

Xaritashunoslikda inqilob.

Xaritashunoslikda inqilob

m. a. 25 000-yil

Galba milodiy 68-yilda Luzitaniya gubernatori Oton hamrohligida Rim tomon yurish qiladi va Senat tomonidan imperator deb eʼlon qilinadi va bor-yoʻgʻi 7 oy hukmronlik qiladi.

Praetorianlar gvardiyasi Galbani qatl qildi va Otoni Rimning yangi hukmdori deb eʼlon qildi

Dronlarning qisqacha tarixi.

Dronlarning qisqacha tarixi

Futbol oʻyinining boshlanish davri.

Futbol oʻyinining boshlanish davri

Itseni qabilasi qiroli Prasutagning rafiqasi Boudika boshchiligidagi qoʻzgʻolonning hal qiluvchi jangi milodiy 61-yilda boʻlib, unda rimliklar britaniyaliklarni tor-mor etgan.

Uotling koʻchasidagi jang

Ptolemey otasi Juba II vafot etganidan soʻng Mavritaniyaning mutlaq hukmdoriga aylanadi.

Mavritaniya qiroli va Rim vassali Ptolemey oʻldirilishi

Pasxa orolidagi jumboq.

Pasxa orolidagi jumboq

Kubik Rubik

Karal: Janubiy Amerikaning qadimiy shahri.

Karal: Janubiy Amerikaning qadimiy shahri

Gitaralar tarixi va kelib chiqishi haqida ma'lumotlar.

Gitaralar tarixi

Valeriya Messalina Rim imperatori Klavdiyning uchinchi xotini.

Klavdiyning rafiqasi Messalina fitna sababli qatl etildi

Velosipedlar tarixi.

Velosipedlar tarixi

1,045 trillion dollarlik mablagʻ bilan bozor qiymati boʻyicha dunyoda beshinchi oʻrinni egallagan Amazon oʻzini global gigant kompaniya sifatida mustahkamlay oldi.

Amazon

Choy tarixi Xitoydan boshlanadi.

Choy tarixi

Tinch okeani navigatsiyasi va sayohati.

Tinch okeani navigatsiyasi va sayohati

m. a. 3000–1000

Oktavian Avgust miloddan avvalgi 63-yil, 23-sentabrda tugʻilgan va milodiy 14-yil 19-avgustda vafot etgan.

Avgustning vafoti

IX asr oxirlari: Janubiy Hindistonda Pallava sulolasi tugatiladi.

Janubiy Hindistonda Pallava sulolasi tugatiladi

Buyuk Alfred — Angliya janubi-gʻarbidagi saks qirolligi — Uesseks qiroli (871–899-yillar).

Uessekslik Buyuk Alfred, birinchi ingliz qiroli vafot etadi

870-yil: Serblarning nasroniylashuvi.

Serblarning nasroniylashuvi

Qadimgi Xorazm, Qang‘ va Davan davlati

Kushon davlati

Qadimgi Italiya

m. a. VIII–VI

Rim respublikasi

Rim respublikasining hayoti

O‘rtayer dengizida hukmronlik uchun kurash

Qullar va gladiatorlar

Rim respublikasining qulashi

Rim imperiyasining qulashi va zavolga yuz tutishi

Qadimgi Rim madaniyati

Keyingi salib yurishlari

Moʻg‘ullar davlati

Salavkiylar davlatida Yunon-Baqtriya podsholigi

O‘rta Osiyo xalqlarining yunon-makedon istilochilariga qarshi kurashi

O‘rta Osiyoda ahamoniylar hukmronligi

m. a. 558–330

Qadimgi Yunoniston afsonalari

Qadimgi Yunoniston olimlari va mutafakkirlari

Qadimgi Yunoniston madaniyati

Osiyo, Amerika, Afrika xalqlari madaniyati

Afrika xalqlari o’rta asrlarda

Amerika o’rta asrlarda

Hindiston

Fuqaro tarbiyasi

Yunonistonning Makedoniya tomonidan bosib olinishi

Yunon-fors urushlari

Aﬁnada demokratiya

Yunon koloniyalari

m. a. VIII – VI

Qadimgi Yunonistonning yuksalishi

Antik tarixning boshlanishi

Zardushtiylik

Koreya

Oʻzbekiston hududidagi ilk davlatlar

Yaponiya

Oltin O’rda xonligi

Miloddan avvalgi III-mil. II asrlarda Xitoy

m. a. III asr–m. II

Angliyada markazlashgan davlatning tashkil topishi

Usmonli turklar davlati

Saljuqiylar davlati

Fransiyada mutlaq monarxiya

Yuz yillik urushning boshlanishi va uning dastlabki sabablari

Yevropada me’morchilik, san’at va adabiyot

Qadimgi Xitoy sivilizatsiyalari

Miloddan avvalgi I ming yillikda Hindiston

Yevropa madaniyati

Rus knyazliklarida markazlashishning rivojlanishi

Qadimgi Hindiston sivilizatsiyasi

Ruslarning bosqinchilarga qarshi kurashi

Rus knyazliklari

Ahamoniylar davlati

Germaniya

Angliya o’rta asrlar so’ngida

General shtatlar

Fransiyada markazlashgan davlatning tashkil topishi

Old Osiyo davlatlari

Bobil podsholigi

Dastlabki salib yurishlari

Salib yurishlari

O’rta asrlarda xristianlik

Osiyo mamlakatlarining o’rta asr shaharlari

O’rta asrlarda tovar ishlab chiqarishning yuksalishi

868-yil: Ahmad ibn Tulun Abbosiylar xalifasidan ajralib chiqib, mustaqil Tuluniylar sulolasiga asos soladi.

Ahmad ibn Tulun Abbosiylar xalifasidan ajralib chiqib, mustaqil Tuluniylar sulolasiga asos soladi

867-yil: Makedoniyaliklar sulolasi davrida Vizantiya imperiyasining qayta tiklanishi.

Maqduniylar sulolasi davrida Vizantiya imperiyasining qayta tiklanishi

850—875-yillar: Ilk skandinaviyalik koʻchmanchilar Islandiyaga yetib keladi.

Ilk skandinaviyalik koʻchmanchilar Islandiyaga yetib kelishadi

Klassik Maya sivilizatsiyasining tanazzuli.

Maya sivilizatsiyasi tanazzuli

Beovulf - 700-750 yillar orasida yaratilgan, hozirgacha saqlanib qolgan german eposlarining eng qadimgisi va qadimgi ingliz poemasining eng uzuni.

Beovulf asarining yozilish tarixi

VI-asr Rim imperiyasining slavyanlar tomonidan bosib olinishi.

Rim imperiyasining slavyanlar tomonidan bosib olinishi

Yevropada oʻrta asr shaharlari

Osiyo mamlakatlarining madaniyati

Xitoy

Mesopotamiya sivilizatsiyalari

Qadimgi Misr madaniyati

Piramidalar va daxmalar

Hindiston

Arab xalifaligi

Qadimgi Misrda din

Arabiston ilk o’rta asrlarda

Yevropa xalqlari madaniyati

Qadimgi Misr

Temir davriga o‘tishda O‘rta Osiyoning rivojlanishi

Nil vodiysi va uning aholisi

Sharqiy slavyanlar. Kiyev rusi

Slavyanlar va ularda davlatning tashkil topishi

Vizantiya: G’arb va Sharq orasida

Eneolit va bronza davri

m. a. 4000–3000

Pifagor Samosskiy – qadimgi yunon matematigi va faylasufi.

Pifagor Samosskiy

qadimgi yunon matematigi va faylasufi

Buyuk Pyotr I (1672–1725-yillar) – 1682–1725-yillarda rus podshohi.

Buyuk Pyotr I

Jozef Nisefor Nyeps – fransuz ixtirochisi bo'lib, geliografiya yaratuvchisi va fotografiya ixtirochilaridan biri sifatida tanilgan.

Nisefor Nyeps

fransuz ixtirochisi

Yuriy Vladimirovich Dolgorukiy - Rostov-Suzdal shahzodasi va Kiyev Buyuk Gersogi.

Yuriy Dolgorukiy

Suzdal shahzodasi va Kiyev buyuk gersogi, Moskva asoschisi

Paskal Blez – fransuz matematigi, mexaniki, fizigi, yozuvchisi, faylasufi va ilohiyotchisi.

Paskal Blez

fransuz matematigi, fizigi va faylasufi

Aleksandr Stepanovich Popov (1859–1905-yillar) – Rus fizigi, elektrotexnika muhandisi, radio ixtirochisi.

Aleksandr Popov

rus fizigi, radio ixtirochisi

Muqaddas Rim imperiyasi

Britaniyadan Angliyaga

Franklar imperiyasi

Franklar. Franklar davlatining tashkil topishi

German qabilalari va Rim imperiyasi

Urug‘chilik jamiyati

m. a. 40 000–12 000

Eng qadimgi odamlarning rivojlanish bosqichlari

m. a. 130 000-yil

Qadimgi tarix — taraqqiyotning boshlanishi

Madaniyat arboblari tinchlik va ijtimoiy taraqqiyot uchun kurashda

Ikkinchi jahon urushining 1941–1944-yillarda asosiy janglari

Jahon tarixi sanalarda

Ikkinchi jahon urushining tugashi. Fashistlar Germaniyasining tor-mor qilinishi.

Sovet Ittifoqidagi madaniy inqilob.

Sovet Ittifoqidagi madaniy inqilob

Sovet Ittifoqida sanoatlashtirish.

Sovet Ittifoqida sanoatlashtirish

Sovet Ittifoqida 1930–1933-yillardagi ocharchilik.

Sovet Ittifoqida 1930–1933-yillardagi ocharchilik

1998-yil Bluetooth kelib chiqishi, tarixi haqida ma'lumot.

Bluetooth

Ozodlik haykali tarixi haqida ma'lumot.

Ozodlik haykali

1880-yil Quloqchinlar tarixi va kelib chiqishi haqida ma'lumot.

Quloqchinlar tarixi

XVI asr Muzqaymoqning paydo boʻlishi va tarixi haqida ma'lumot.

Muzqaymoqning paydo boʻlishi va tarixi

M. a. 2800-yil Sovun ixtirosi va kelib chiqishi haqida ma'umot.

Sovun ixtirosi

1899-yil Aspirin ixtirosi va tarixi haqida ma'lumot.

Aspirin ixtirosi

Vaqtni o'lchash tarixi.

Vaqtni oʻlchash tarixi

Choy va sanoat inqilobi.

Choy va sanoat inqilobi

Uffington oq oti Angliyaning Oksfordshir grafligidagi Affington qishlogʻida joylashgan Affington oq oti Qadimgi Rimdan avvalgi temir davrida yaratilgan deb hisoblanar edi.

Uffington oq oti

Asrlar davomida tarixchi va arxeologlar Stounhenj yodgorligi bilan bog‘liq ko‘plab sir-sinoatlar ustida bosh qotirdi. Bu qadimiy yodgorlikni qurish uchun taxminan 1 500 yil kerak bo‘lgan.

Stounhenj yodgorligi

m. a. 3000–2000

Yetti kunlik hafta astrologik kuzatuvlar yordamida bobilliklar tomonidan ixtiro qilingan.

Hafta kunlari

1939–1945-yillarda Bolqon yarim orolida harbiy harakatlar

Ikkinchi jahon urushining kengayib borishi

Lotin Amerikasi xalqlarining ozodlik va mustaqillik uchun kurashi

Yevropa ikkinchi jahon urushi arafasida

Shimoliy Afrika mustamlakachilikka qarshi ozodlik kurashi

1918–1939-yillarda Yaponiya

1918–1939-yillarda Hindiston

1918–1939-yillarda Vyetnam, Koreya, Indoneziya

1918–1939-yillarda Xitoy

1918–1939-yillarda Turkiya

1918–1939-yillarda Albaniya

1918–1939-yillarda Gretsiya

1918–1939-yillarda Ruminiya

1918–1939-yillarda Bolgariya

1918–1939-yillarda Yugoslaviya

1918–1939-yillarda Chexoslovakiya

1918–1939-yillarda Vengriya

1918–1939-yillarda Polsha

1918–1939-yillarda Ispaniya

1929–1939-yillarda Amerika Qo’shma Shtatlari

1929–1939-yillarda Italiya

1929–1939-yillarda Buyuk Britaniya

1929–1939-yillarda Fransiya

Germaniyaning ichki va tashqi siyosati

Germaniyada fashistlar diktaturasi

Chaldiron jangi

Konstantinopolning fathi

Varna jangi

Industrial oʻsish

Usmonlilar imperiyasi

Yangi Bobil imperiyasi

Rus-yapon urushi

Globallashuv

Sovet Sotsialistik Respublikalari Ittifoqi

Xirosima va Nagasaki shaharlari bombardimon qilinishi

Qadimgi Yaqin Sharq

m. a. 4000–3001

Vizantiya imperiyasi

Uygʻonish davri

Chernobil fojiasi

Uinston Leonard Spenser Cherchill – britaniya davlat va siyosat arbobi, 1940-1945 va 1951-1955-yillarda Buyuk Britaniya Bosh vaziri.

Uinston Cherchill

Britaniya davlat arbobi va yozuvchisi

Sinaps

864-yil: Bolgariyaning Boris I qoʻl ostida nasroniylashuvi.

Bolgariyaning Boris I qoʻl ostida nasroniylashuvi

Elon Riv Mask — amerikalik tadbirkor, muhandis va milliarder.

Ilon Mask

amerikalik tadbirkor, muhandis

Nikolay Ivanovich Lobachevskiy — rus matematigi, Noyevklid geometriyasi yaratuvchisi, universitet ta'limi va xalq ta'limi arbobi.

Nikolay Lobachevskiy

Jan Batist Lamark — fransuz tabiatshunosi, olim.

Jan Batist

Fransuz tabiatshunosi

Pyer Kyuri (1859–1906-yillar) — fransuz fizigi, radioaktivlik nazariyasi asoschilaridan biri, Fransuz Fanlar Akademiyasi aʻzosi, fizika boʻyicha 1903-yilda Nobel mukofoti nomzodi.

Pyer Kyuri

1929–1939-yillarda Germaniya

1929–1933-yillarda jahon iqtisodiyoti inqirozi va uning xususiyatlari

1922–1939-yillarda Rossiya

1918–1929-yillarda Amerika Qo’shma Shtatlari

1918–1929-yillarda Italiya

Mixail Illarionovich Kutuzov — rus qoʻmondoni, jamoat arbobi и diplomat, general-feldmarshal.

Mixail Kutuzov

rus qoʻmondoni

Aleksandr Gyustav Eyfel — fransuz muhandisi.

Gyustav Eyfel

fransuz muhandisi

Buyuk Konstantin I

Tutanxamon

Tutanxamon

Yaroslav Donishmand

Yaroslav Donishmand

Kiyevning buyuk knyazi

Aristofan – qadimgi yunon dramaturgi.

Aristofan

qadimgi yunon dramaturgi

1918–1929-yillarda Germaniya

1918–1929-yillarda Buyuk Britaniya

Garri Trumen – Amerika davlat va siyosat arbobi, 1945-1953 yillarda AQShning 33-prezidenti va Demokratik partiyadan AQShning 34-vitse-prezidenti.

Garri Trumen

AQShning 33-prezidenti

Kventin Taratino (1963-yilda tugʻilgan) – amerikalik kinorejissyor, ssenariynavis, prodyuser va aktyor.

Kventin Tarantino

kinorejissyor va aktyor

Platon – grek faylasufi, birinchi ilmiy faylasuf, gʻarb olamidagi birinchi oliy taʻlim dargohi asoschisi.

Platon

yunon faylasufi

Ona Tereza (1910—1997-yillar) – Agnes Gonja Boyaju Katolik rohiba va missioner.

Ona Tereza

Katolik rohiba va missioner

Mariya Antuanetta (1755–1793) – fransuz qirolichasi.

Mariya Antuanetta

fransuz qirolichasi

Pyotr Leonidovich Kapitsa (1894-1984) - sovet fizigi, muhandisi va novatori.

Pyotr Kapitsa

rossiyalik fizik va ixtirochi

1918-1920-yillarda Fransiya

Yevropa urushdan keyingi barqarorlik yo’lida

Keramika

Virtual reallik

Tanga

Robot

Poʻlat

Kompyuter tomografiyasi

Fleshka

Shisha

Rentgen

Lazer

Antibiotiklar

Plastik

Versal tinchlik shartnomasi. Birinchi jahon urushi yakunlari

Birinchi jahon urushining yakunlovchi bosqich

Rossiya 1917-yil fevral burjua-demokratik inqilobi va oktabr to’ntarilishidan keyin

1914–1917-yillarda birinchi jahon urushi frontlaridagi jangovar harakatlar

Jahon urushi, uning borishi va jahon tarixidagi o’rni

Muzeylar rivojlanishi

O'zga sayyoraliklar mavjudligi haqiqatmi?

Yerdan tashqarida ham kimdir bormi?

Joser pog'onali piramidasi.

Joser piramidasi

m. a. 2670–2650

Dunyodagi eng ajoyib mato — ipakning qadimgi Xitoydan hozirgi kungacha bo‘lgan tarixi.

Ipakning kelib chiqishi

Tevtoburg oʻrmonidagi jang Rim imperiyasi va german qoʻzgʻolonchilari oʻrtasidagi toʻqnashuv hisoblanadi.

Tevtoburg oʻrmonidagi jang

Rus oʻlkasida Ryurikovlar sulolasining boshlanishi 862–1598.

Rus oʻlkasida Ryurikovlar sulolasining boshlanishi

Televideniye (televizor)

Kompyuter

Internet

Fotoapparat

Kitob bosish

Kompas

Radiolokator

Vertolyot

Avtomobil

Bugʻ mashinasi

Suv osti kemasi

Qayiqning kelib chiqishi

m. a. 2600–2500

Videokamera

Qogʻoz tarixi

Gʻildirak

m. a. 4500–3300

BMW 1917-yilda Myunxenning Rapp-Motorenwerke firmasidan kelib chiqqan.

BMW

Zinapoyali quduqlar

Qoʻl soatlar tarixi.

Qoʻl soatlar

Saqich tarixidagi yana bir muhim shaxs — bugungi kundagi biz bilgan saqichning yaratilishiga masʼul boʻlgan Tomas Adam nomi bilan tanilgan.

Saqich tarixi

Kriptovalyuta bu — tranzaksiyalarni tekshirish uchun banklarga murojaat qilmaydigan raqamli toʻlov tizimi.

Kriptovalyuta

Amir Temur (1336–1405-yillar) – hozirgi Afgʻoniston, Eron, Mesopotamiya, Shimoliy Hindiston va Oʻrta Osiyoda temuriylar saltanatiga asos solgan va temuriylar sulolasining birinchi hukmdori.

Amir Temur

sarkarda, kuchli va markazlashgan davlat asoschisi, ilm-fan va madaniyat homiysi

Batareya elektr energiyasiga aylanadigan kimyoviy energiyani oʻzida saqlaydigan qurilmadir.

Batareya tarixi

Bermud uchburchagi deb nom olgan bu hudud nafaqat Atlantika okeanidagi, balki butun yer yuzi okeanlaridagi eng jumboqli va xavfli joy hisoblanadi.

Bermud uchburchagi jumbog‘i

Shtrix-kod

Lui Brayl (1809–1852-yillar) – Fransuz pedagogi, ko'rish qobiliyati zaif odamlar uchun o'qish va yozish tizimini ixtiro qilgan.

Lui Brayl

fransuz tiflopedagogi