Rim bilan dastlabki hamkorlik

Mil. av. II asrda O‘rta dengiz Galliyasi keng shahar tuzilmasiga ega bo‘lib, gullab-yashnagan edi. Arxeologlar Shimoliy Galliya shaharlari, jumladan, Biturigiya poytaxti Avarikum (Burj), Senabum (Orlean), Autrikum (Chartres) va Sona va Luaradagi Autrikum yaqinida qazilgan Bibrakt maydoni, urush davrida ishlatilgan bir qator tepalik qalʼalarini biladi.

O‘rta dengiz Galliyasining gullab-yashnashi Rim davlatining ligur va gallar bosqiniga uchragan Massaliya aholisi soʻragan yordamga eʼtibor qaratishga undadi. Mil. av. 154-yil va 125-yilda rimliklar yana Galliyaga bostirib kiradi. Ular birinchi marta kelib-ketgan bo‘lsa, ikkinchisida qoladi.

Mil. av. 122-yilda Domitsiy Agenobarbu allobrogeslarni (Salluviy ittifoqchilari) mag‘lub etishga muvaffaq bo‘ladi. Keyingi yili Kvint Fabiy Maksim allobrogeslarga yordamga kelgan Bituit boshchiligidagi arvernlar qo‘shinini tor-mor etadi. Rim Massaliyaga o‘z yerlarini saqlab qolishga ruxsat beradi, lekin bosib olingan qabilalar yerini oʻz hududiga qo‘shib oladi. Bu istiloning bevosita natijasi sifatida Rim endi Pireneydan quyi Rona daryosigacha va sharqda Rona vodiysidan Jeneva koʻligacha choʻzilgan hududni nazorat qiladi.

Mil. av. 121-yilga kelib, rimliklar Oʻrta dengiz bo‘yidagi provinsiya (keyinchalik Galliya Narbonensis nomi bilan atalgan) hududini bosib oladi. Bu istilo Galliyaning arvern xalqi rivojini barbod etadi.

Manba: britannica.com
Muqova suratlar: pexels.com / wikipedia.org