Rim imperiyasining qulashi va zavolga yuz tutishi

Imperator Trayan davridan so’ng rimliklar yirik bosqinchilik urushlarini olib borolmagan. Milodiy III asrda Rim imperiyasining kuch-qudrati zaiflasha boshladi. Imperatorni endilikda armiya saylar, armiyaning o’zida ham turli guruhlar o’rtasida kurash borar edi. Ayni paytda imperiya chegaralarining shimoli-g’arbiy tarafidan jangovar qabilalar paydo bo’ldi. Rimliklar ularga «varvarlar» degan laqab bergan, ya’ni rimliklarga nisbatan madaniy rivojlanish jihatidan ancha quyi pog’onada turuvchi qabilalar sifatida ularni shunday kamsitishgan. Shu bois rimliklar chegarada katta armiya saqlab turishga majbur bo’lgan.