Orqaga
Teleskoplar XVII asr boshlarida ixtiro qilingan.

450 marta koʻrilgan

XVII asr

Ilk teleskopning yaratilishi

Teleskoplar XVII asr boshlarida ixtiro qilingan. 1609-yilda Galiley fazoga teleskop orqali qaragan ilk inson boʻldi. Uning teleskopi buyumlarni atigi 20 marotaba kattalashtirardi, ammo u Oydagi togʻlarni kuzatgani, Yupiterning 4 yirik yoʻldoshini hamda Venera fazalarini kashf qilgani, shuningdek, Somon yoʻli koʻplab yulduzlardan iborat ekanini koʻrgani tufayli astronomiyada inqilob yasadi.

Teleskop texnologiyasidagi keyingi pogʻona Isaak Nyutonning reflektori boʻlib, u linzalar oʻrniga koʻzgulardan foydalanib qurilgan edi. Hozirda teleskoplar deb butunboshli binolarni qamrab oluvchi ulkan asboblarni tushunish mumkin. Bugungi kunda dunyodagi eng yirik optik teleskop “Gran Telescopio Canarias” teleskopi eni 10,4 metrlik (34,1 fut) koʻzgudan tashkil topgan.

Nyutonning ikkinchi teleskopining nusxasi / wikipedia.org

Teleskoplar nafaqat kattalashdi, balki koʻzimiz bilan koʻra oladigan yorugʻlik toʻlqin uzunligidan kichik diapazonda ham koinotni oʻrganish imkoniga ega boʻlishdi. XX asr boshlarida yangi toʻlqin uzunliklari astronomlarga ayon boʻldi. 1928-yilda telefon kompaniyasi muhandisi Karl Yanskiy telefon qoʻngʻiroqlaridagi shovqinlarni kuzatib borish uchun radio antennasini quradi va baʼzi shovqinlar yulduzlardan, xususan galaktika markazidan kelayotganini aniqladi. Shu tariqa radio astronomiya dunyoga keldi, undagi teleskoplar esa shisha koʻzgulardan emas, balki FAST teleskopi kabi ulkan metall idishlardan yasaladi. Kosmik era boshlanganida olimlar butun elektromagnit spektrni qamrab olish maqsadida teleskoplar yordamida infraqizil, ultrabinafsha, Rengtgen va gamma nurlari bilan kuzatishdi. Teleskoplar Galileyning qoʻl trubkasidan soʻng uzoq yoʻlni bosib oʻtdi.



Manba: thoughtco.com
Muqova suratlar: pexels.com / wikipedia.org